علاوه بر فضای جغرافیایی که دربرگیرنده ساختارهای عینی و قابل درک است، فضایی مجازی هم می‌تواند به موازات فضای جغرافیایی مطرح و دارای الزام های خاص خود باشد.فضای مجازی، روزنه‌هایی نو را برای ملت‌های جهان و نیز ساختارهای حاکمیتی گشوده است. این فضا، همانند فضای جغرافیایی، تهدیدها، چالش‌ها و فرصت‌هایی را فراهم آورده که حاصل ظهور و کنش بازیگران در این حوزه است و خصوصاً می‌تواند بازخوردی گسترده‌تر از ابعاد محلی یا منطقه‌ای داشته باشد.کسب، انتقال و استفاده از اطلاعات نیاز به در اختیار داشتن فن آوری اطلاعات و نیز روزآمدساختن و تأمین امنیت در آن است. اگر چه این فن‌آوری در میان همه کشورها به‌طور یکسان وجود ندارد اما اگر عناصر قدرتبخش جغرافیایی را با نمونه‌های مشابه در بخش سایبر بسنجیم، درمی‌یابیم که قدرت‌های بزرگ، راهبردهای سایبری خود را همسو با راهبردهای سرزمینی و جغرافیایی تقویت می‌کنند.
جغرافیای سایبر دربرگیرنده مجموعه فضاهایی است که ارتباطات و روابط در آن از پیچیدگی بسیاری برخوردار است. این فضا علاوه بر دارا بودن محیطی جغرافیایی که در قالب جغرافیای مجازی بررسی می‌شود، برخوردار از حاکمیت عنصر زمان و نیز شبکه‌های ارتباطی رایانه‌ای نیز هست؛ که در واقع ارتباط‌دهنده میلیاردها نفر در سرتاسر جهان بدون محدودیتهای جغرافیای واقعی است. میل انسان به برخوردار بودن‌از آن چیزهایی که در واقعیت گردآوری آن‌ها با موانع پرشماری مواجه است باعث تبدیل یک رویا به واقعیت شد. بنابراین جغرافیای فضای مجازی افق مکاتب جغرافیایی را در آینده دچار دگرگونی خواهد کرد و این مبحث با توجه به پویایی ذاتی جغرافیای سیاسی، ورود این گرایش را به این حوزه امری بدیهی می‌سازد. به‌ویژه با توجه به این‌که قلمروخواهی در این جغرافیا نیز مفهوم پیدا کرده است و بازیگران با بهره‌گیری از ابزارهای تکنولوژیک از حوزه‌های واقعی در محیط سایبر نقش‌آفرینی می‌کنند. حاکمیت بر فضای سایبر امر مطلقی نیست که دولت یا گروه‌هایی بتوانند مدعی آن شوند. بنابراین در این محیط شبکه‌ای، فاکتور‌های زیادی می‌توانند ایفای نقش کنند و رقابت‌های حاصله می‌تواند در جذب شهروندان این جغرافیای جدید مؤثر باشد؛ زیرا مصداق دهکده جهانی در‌هم‌آمیختگی فن‌آوری و دیدگاه‌های انسانی فارغ از مرزهای طبیعی است.
همانگونه که در جغرافیای واقعی تهدیدها و چالش‌هایی متوجه حاکمیت است باید اذعان داشت که در جغرافیای سایبر تهدیدها و چالش‌های به‌مراتب پیچیده‌تری وجود دارد که می‌تواند هزینه‌های بسیاری را به دولت‌ها و ملت‌ها تحمیل کند. بی‌گمان کشورهایی که ریشه‌های عمیقی در فضای سایبر و شبکه‌ای ساختن کارهای خود دارند از یک سو توانمندی‌های ویژه‌ای نیز در این باره دارند و از سوی دیگر با مشکلات خاصی به‌ویژه در رویارویی با تروریست‌های سایبری، نفوذگرها و حمله‌کنندگان و... دست و پنجه نرم می‌کنند. از دیگر سو، کشورهایی که کمتر در پیوستن به فضای سایبر موفق بوده‌اند یا تلاش کرده‌اند، از بسیاری از مزایای این فضا محروم هستند و البته تهدیدهای امنیتی آنان نیز در حمله به بانک‌های اطلاعاتی کاهش می‌یابد. تهدیدهای حاکمیت و فضای سایبر در جدول 3 به نمایش درآمده است.
جدول 3: تهدیدهای حاکمیت و فضای سایبر
|
تهدیدهای سایبری |
عملکرد حاکمیت‌ها |
|
گشایش پنجره های نوین ارتباطی میان ملت‌ها |
شکل گیری چالش‌های نوین حاکمیتی |
|
تغییر الگوی روابط، افزایش خودآگاهی ها و ظهور بازیگران جدید |
تدوین راهبرد سایبری متناسب با راهبردی ژئوپلیتیکی |
|
اقدام های مقاومتی از استفاده روز‌افزون از فیلتر‌شکن‌ها و... |
اقدام های کنترلی در چهارچوب فیلترینگ و جنگ‌های سایبری |
|
چالش های پنج‌گانه: کاربران خانگی و تجارت های کوچک سازمان های اقتصادی بزرگ نواحی بحرانی تأسیسات زیربنایی آسیب پذیری در حوزه ملی تهدیدهای جهانی |
فیلترینگ محتوایی، فیلترینگ امنیتی، فیلترینگ سیاسی |