بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامى در حوزه فضای مجازی

سایبر تروریسم

 

امنیت شبکه های سایبری و کلیه سیستم های رایانه ای در هر کشوری از اهمیت زیادی برخوردار است.تقویت زیرساخت های سایبری همچنین جایگاه ویژه ای در پدافند غیر عامل که به تازگی از سوی مراجع ذی صلاح در ایران ابلاغ شده است، دارد. اتخاذ تدابیر امنیتی در زمینه فناوری های رایانه ای و سایبرنتیک مهم ترین اقدام برای پیشگیری از آسیب های احتمالی در برابر هر گونه اقدامات تروریسم سایبری می باشد.

سایبر تروریسم
تروریسم را این گونه تعریف می کنند: به کارگیری خشونت علیه اشخاص، دولت ها یا گروه ها برای پیشبرد زورمندانه اهداف سیاسی یا عمومی. سایبر تروریسم Cyber terrorism در حقیقت همان تعریف را دارد، با این تفاوت که این بار هدف متمرکز روی منابع موجود در فضای مجازی است. سایبر تروریسم می تواند ابعاد داخلی داشته باشد یا شامل موارد بین المللی شود.سایبر تروریسم امروز خطرناک تر از تروریسم سنتی است به این دلیل که ساختار اقتصادی و خدمات رسانی بسیاری از کشورها مبتنی بر فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی شده است با این توضیحات می توان سایبر تروریسم را چنین تعریف کرد:« اقدامات برنامه ریزی شده و هدفمند با اغراض سیاسی و غیر شخصی که علیه رایانه ها و امکانات و برنامه های ذخیره شده در درون آن ها از طریق شبکه جهانی صورت می گیرد و هدف از چنین اقدامی نابودی یا وارد آوردن آسیب های جدی به آن هاست».

چالش ها و چشم اندازهای امنیت در فضای مجازی

عنوان نشریه: توسعه انسانی پلیس: فروردین و اردیبهشت 1388 , دوره 6 , شماره 22 ; از صفحه 93 تا صفحه 117 .

عنوان مقاله:

چالش ها و چشم اندازهای امنیت در فضای مجازی

نویسندگان: هاتف مهدی*

* دفتر تحقیقات کاربردی معاونت ط.ب.ب ناجا

چکیده:

از ابتدای زندگی بشر امنیت یکی از دغدغه های اصلی انسان ها بوده است، امروزه با گسترش اینترنت و فضاهای شبکه ای در کشورمان لزوم امنیت برای فعالیت در این فضاهای مجازی بیش از پیش احساس می شود. ترس و بیم از تخریب مبانی اخلاقی و اجتماعی، و نداشتن امنیت روانی و فرهنگی ناشی از هجوم اطلاعات آلوده و مخرب از طریق اینترنت و فضاهای مجازی واکنشی منطقی است، زیرا هر جامعه ای چارچوب های اطلاعاتی خاص خود را دارد. طبیعی است که هر نوع اطلاعاتی که این حد و مرزها را بشکند، می تواند سلامت و امنیت جامعه را به خطر اندازد. برخلاف وجود جنبه های مثبت شبکه های جهانی، سو استفاده از این شبکه های رایانه ای توسط افراد هنجارشکن، امنیت ملی را در کشورهای مختلف با خطر روبرو ساخته است. از این رو به کارگیری روش ها و راه کار های مختلف برای پیشگیری از نفوذ داده های مخرب و مضر و گزینش اطلاعات سالم در این شبکه ها رو به افزایش است. خوشبختانه با وجود هیاهوی بسیاری که شبکه جهانی اینترنت و فضاهای سایبر را غیرقابل کنترل معرفی می کند، فناوری لازم برای کنترل این شبکه و انتخاب اطلاعات سالم روبه گسترش و تکامل است.
در این مقاله ابتدا با عناوینی چون امنیت در فضای سایبر و جرایم رایانه ای و انواع آن آشنا می شویم، سپس به انواع فناوری های اطلاعات به طور کلی پرداخته و نمونه هایی از آن را ارایه نموده، در نهایت به آسیب شناسی فضای امنیت و اطلاعات در کشور می پردازیم و چالش ها و راه کارهای مقابله با این چالش ها را مرور می نماییم.

 

 

کلید واژه: امنیت شبکه، جرایم رایانه ای، فناوری های امنیت اطلاعات

فضای مجازی، خط مقدم جنگ نرم انقلاب اسلامی

 

در جنگ نرم، دشمنان از طریق برتری رسانه‌ای خود، با روش کنترل احساسات و علایق، اراده مخاطبین را تسخیر کرده و در مسیر اهداف خود به حرکت و عمل وا می‌دارند.

گرداب- تغییر و تحولات سریع و شگرف در قرن بیست و یکم در محورهایی چون پیشرفت علم، تکنولوژی و فناوری اطلاعات ضمن اینکه غیر قابل انکار است بلکه غافگیر کننده نیز هست به گونه ای که اگر لحظه ای از آن غفلت شود سالها عقب خواهی ماند.

در این بین ارتباطات از همه مقوله ها پیشرو و جلوتر است به نحوی که از دیگر موضوعات در حال رشد و پیشرفت پیش قدم است. بنا به نظر "آلوین تافلر" در کتاب موج سوم، جوامع بشری تاکنون دو دوره‌ (انقلاب) کشاورزی و صنعتی را پشت سر گذاشته و هم اکنون در اواخر عصر فراصنعتی یا عصر اطلاعات که بر پایه الکترونیک و رایانه‌هاست قرار دارند.

این عصر، عصری است که در آن قدرت، ثروت و امنیت بر پایه دانش به وجود آمده و سرعت وجه مشخصه‌ آن و اطلاعات به عنوان ارزشمندترین کالا محسوب می‌شود.

فرصت ها و تهدید های فضای مجازی ـ بخش اول و دوم

با توجه به اهمیت فضای مجازی در عصر جدید و کاربرد گسترده آن درمیان افراد آن را به موضوع مهمی تبدیل کرده است که همانند هر مقوله‌ی دیگری باید از منظر تهدید و فرصت،دیده شود.

اولین مقاله ای که در این راستا در نظر گرفته شده « فرصت ها و تهدید های فضای مجازی» بر گرفته از کتابی با همین عنوان است که توسط "مرکز توزیع پیام دیدار" منتشر شده است.

ابعاد و زمینه‌های اخلاق فضای مجازی

جنگ نرم و عملیات روانی ، فضای مجازی

فضای مجازی

پیتر اکراسلی، تکنولوژیست ارشد در بنیاد جبهه‌ی مقدم الکترونیک، خواستار آن شده است که فیسبوک از عمل کردن به این شیوه، که گویی مأموریت دارد زندگی خصوصی همگی را علنی و عمومی سازد، دست بردارد. این بنیاد یک لایحه به نام «حقوق حریم خصوصی برای کاربران شبکه‌های اجتماعی» تهیه کرده است.

ابعاد و زمینه‌های اخلاق فضای مجازی

تاثیر قدرت نرم بر شکل گیری افکارعمومی در فضای مجازی

تاثیر قدرت نرم بر شکل گیری افکارعمومی در فضای مجازی
یگانه سیرجانیان-نیلوفر نصیری

مقدمه: میانه شما با واژه‌های «عشق» یا «نفرت» چیست؟ آیا می‌شود عطای رفاقت‌های دنیای مجازی را به سادگی خوردن آب و فقط با یک «کلیک» به لقایش بخشید؟ در ارتباطات از نوع «چهره به چهره» شاید نشود به این راحتی به کسی، «نه» یا «آری» گفت، اما در ارتباطات «چهره بی‌چهره» چطور؟ ارتباطی را که از طریق یک «سرچ» و با دکمه Add کلیک شده، آیا به هر قیمتی باید حفظ کرد؟ آیا می‌شود به هر Friendیک «نه» قاطع گفت؟ برای اینکه بنشینیم با کسی که اکثرا نمی‌دانیم از کجا و کی هست و گاه اسم مجازی و گاهی هم عکس مجازی دارد، چایی بخوریم وگپی بزنیم و نظری را جلب کنیم، از تنهایی دربیاییم یا وارد تنهایی کسی بشویم، اصلا ما این اجازه را داریم که خودمان را به این بالماسکه باشکوه دعوت کنیم؟ آیا برای هر نمایشی که از عکس و نوشته و شعر و سوال و جواب و فال و تبریک و به اشتراک گذاشتن انواع موسیقی و فیلم و ویدئو و خلاصه هرگونه اطلاع‌رسانی که در این شهر فرنگ دیجیتالی روی صحنه می‌آید باید «لایک» بزنیم و بگوییم «می‌پسندم»؟ آیا وقتی ما به درخواست دوستی مجازی یک نفر پاسخ می‌دهیم، واقعا با او دوست شده‌ایم و همه کارهای او را باید تایید کنیم؟ آیا نوشته‌های هر کسی در فضای مجازی نشان‌دهنده شخصیت واقعی اوست؟ واژه‌های دروغ، فریب، توطئه، کلاهبرداری و... تعهد، احترام، «صداقت» و خلوص و... در این شبکه بین‌المللی تا چه اندازه کاربرد عملی دارد؟ آیا تعداد دوستان جذب‌شده در رسانه‌های اجتماعی نشانه‌ای از توانایی است؟ آیا هرکسی که با افراد بیشتری خصوصا با چهره‌های سرشناس سیاسی، فرهنگی، علمی، ورزشی و... در ارتباط است، محبوب‌تر است و اعتبار بیشتری دارد؟آیا رعایت مسائل ایمنی در رسانه‌های اجتماعی (مثل بستن دیوار، مسدود کردن مشخصات دوستان و...) می‌تواند فرد، پروفایل و یاران مجازی‌اش را از دستبرد دیگران مصون نگه بدارد؟ آیا وقت در رسانه‌های اجتماعی هم طلاست؟ آیا رسانه‌های اجتماعی یک خیابان دوطرفه است یا یک‌طرفه...؟ آیا دیالوگ یا گفت‌وگویی برابر و منصفانه در این شبکه از محبوبیت بیشتری برخوردار است یا مونولوگ و تک‌گویی ولو به صورت جبر یا تعارف و حتی ترس...؟ آیا خلاقیت در این رسانه مجازی محلی از اعراب دارد؟ آیا زندگی انگلی در رسانه‌های اجتماعی هم مثل بیرون رایج است؟ فرق میان افراد تولید‌کننده، زحمتکش، متخصص و حرفه‌ای (شامل روزنامه‌نگار، شاعر، نویسنده، مترجم، عکاس، نقاش، کاریکاتوریست و....) با افراد مصرف‌کننده و معمولی در رسانه‌های اجتماعی چیست؟ آیا مرض سیاست‌زدگی در دنیای مجازی رسانه‌های اجتماعی به اندازه دنیای واقعی پیرامون ما کاربران مختلف را آلوده است؟ آیا گوش وچشم ودهان همه ساکنان این محله بین‌المللی، به درستی و باانصاف و به دور از هرگونه شائبه نژادی، زبانی، ملی، مذهبی، قومی، قبیله‌ای و... همه صداها، تصاویر و واژه‌ها را می‌شنوند، می‌بینند و می‌گویند؟ حالا که اینترنت و شبکه‌های اجتماعی جزوی از زندگی بسیاری از مردم جهان شده است. صفحه‌های شخصی افراد در سایت‌هایی مثل رسانه‌های اجتماعی پر است از اسناد، نوشته‌ها و عکس‌هایشان... اما بعد از درگذشت یک نفر، چه بر سر این صفحه‌ها و میراث دیجیتال افراد می‌آید؟و حالا سوال آخرآیا تاثیرات این قدرت نرم بر افکارعمومی دراین شبکه های مجازی مثبت است یا منفی؟
در ادامه نیز می توانیم تعریفی از افکار عمومی به عنوان مقدمه در این مقاله بیان کنیم :

 

تاثیر شبکه‌های اجتماعی بر زندگی فردی و اجتماعی

 

نقطه اشتراک میان تمامی تهدیداتی که در شبکه‌های اجتماعی وجود دارد؛ اعتماد زیادی است که کاربران به برنامه‌های شبکه‌های اجتماعی، لینک‌ها، تصاویر، فیلم‌ها و فایل‌های اجرایی که از طرف دوستان آن‌ها ارسال شده است، دارند.

 

به گزارش گرداب، گسترش روزافزون شبکه‌های اجتماعی در میان کاربران اینترنت، نیازمند بررسی رفتارهای فردی و اجتماعی انسان‌هاست. افزایش توجه کاربران اینترنتی به شبکه‌های اجتماعی و رشد این سایت‌ها در فضای مجازی در سال‌های اخیر موجب شده مطالعات علمی درباره‌ی شبکه‌های اجتماعی در مراکز دانشگاهی و پژوهشی مورد توجه قرار گیرد.

شبکه‌های اجتماعی فضایی آنلاین هستند که بر ساخت و بازتاب روابط اجتماعی میان افراد تمرکز می‌کنند؛ افرادی که در این فضا به تبادل علایق و فعالیت‌هایشان می‌پردازند.

شبکه‌های اجتماعی علاوه بر شکل‌دهی جدید به عرصه و فضای تعاملات رودرروی اجتماعی و کنش‌های میان فردی، نقش مهمی هم در نحوه انجام تعاملات شغلی و تجاری ایفا می‌کنند.

"مایکل وسچ" انسان‌شناس فرهنگی "دانشگاه ایالتی کانزاس" جوامع قبیله‌ای را با شبکه‌های اجتماعی مقایسه کرده و می‌گوید: "در فیسبوک نیز همانند فرهنگ قبیله ای، مردم هویت خود را با تعریف رابطه‌شان با دیگر افراد معرفی می‌کنند."

در بحث از آسیب‌شناسی شبکه‌های اجتماعی، نکته‌ی حائز اهمیت، ریسک بسیار بالای این گونه شبکه‌ها از لحاظ آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی می‌باشد. شبکه‌های مختلف اجتماعی با صدها میلیون کاربر در سال‌های اخیر توجه مهاجمان سایبری را بیش از هر هدف دیگری به خود جلب کرده‌اند.

کاربران ساعت‌های بسیاری را برای چت کردن با دوستانشان و چک کردن صفحه شخصی در شبکه‌های اجتماعی صرف می‌کنند.

در واقع چک کردن صفحه شخصی، مطالعه‌ی به روزرسانی‌های دوستان مختلف و نظر دادن روی عکس‌ها و فیلم‌های دیگران، به عادتی ناخودآگاه تبدیل شده است که در کوتاه مدت تمرکز افراد بر امور جاری زندگی و یا فعالیت‌های شغلی را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد.

در برخی مطالعات که هزینه‌های فیس بوک را بر اقتصاد مورد واکاوی قرار داده اند، این هدر رفت سرمایه خود را نمایان‌تر ساخته است.

برای مثال در پیمایشی که روی 3500 شرکت بریتانیایی انجام شده است؛ ماهانه 233 میلیون ساعت وقت بر اثر استفاده کارمندان از شبکه‌های اجتماعی اتلاف شده است.

"مایک هاس" مدیر قانون کار در پنینسولا بر این باور است که در تمامی آیین نامه‌های اجرایی، استفاده از فیس بوک می‌بایست ممنوع شود؛ "وقتی شرکتی بابت هر ساعت کاری به کارکنانش پول می‌دهد، چرا باید اجازه دهد که روزی دو ساعت وقت کاری خود را با فیس بوک سپری کنند؟"

همچنین تحقیقات نشان داده حساب‌های کاربری بسیاری از افراد مشهور در شبکه های اجتماعی، که دارای هزاران دنبال‌کننده (Follower) هستند تاکنون هک شده‌ است. علاوه بر این ‌افراد زیادی با جعل هویت افراد مشهور، توجه صدها و هزاران علاقمند در توئیتر و دیگر شبکه‌های اجتماعی را به خود جلب کرده‌اند.

بنابر یکی از گزارش‌های روزنامه "دیلی‌ میل"، جرایم مربوط به شبکه های اجتماعی در برخی حوزه ها از جمله قتل، تجاوز، سوء استفاده جنسی از کودکان، تهدید، ارعاب و سرقت تا 7000 درصد افزایش یافته‌اند.

با گسترش و کاربرد روزافزون شبکه‌های اجتماعی، مجرمانی که قصد سوء استفاده جنسی از کودکان را دارند به شبکه‌های اجتماعی رو می‌آورند تا بتوانند قربانیان خود را به سادگی به چنگ آورند؛ کودکان به سادگی به هر کسی که در دنیای مجازی به آن‌ها ابراز علاقه کند اعتماد کرده و در دام این تبهکاران می‌افتند.

وب‌ سایت‌های شبکه‌های اجتماعی حجم قابل توجهی از اطلاعات شخصی میلیون‌ها کاربر را در اختیار دارند و امکان سوء‌استفاده شرکت‌های تجاری و دولت‌ها از این اطلاعات همواره از دغدغه‌های اصلی مطرح شده درباره‌ی این شبکه‌هاست.

نقطه اشتراک میان تمامی تهدیداتی که در بالا فهرست شد، اعتماد زیادی است که کاربران به برنامه‌های شبکه‌های اجتماعی دارند. اغلب مردم به لینک‌ها، تصاویر، فیلم‌ها و فایل‌های اجرایی که از طرف دوستان آن‌ها ارسال شده است اعتماد می‌کنند، مگر اینکه چند بار از این طریق دچار مشکل شده و یا با خطری روبرو شوند.

 

رسانه‌ها و ذائقه‌سازی در نوجوانان /

آثار نگاه جنسیتی تولیدات رسانه‌ای

 

مردمی که در معرض تولیدات رسانه‌ای مختلف قرار می‌گیرند؛ دریافت‌های شخصی خود از این تولیدات را در تصمیم‌گیری‌ها، رفتارها و اعمال خود دخالت می‌دهند بدون اینکه به این نکته دقت کنند که آیا برداشت آن‌ها از آن مطلب تولیدی درست بوده است و یا مطالب ارائه شده در آن تولیدات واقعیت داشته است یا خیر!

 

به گزارش گرداب، در قسمت پیشین از سری خبرهای "رسانه‌ها و ذائقه‌سازی در نوجوانان" به بررسی تاثیر تبلیغات در تاثیر پذیری سوء فرهنگ‌ها پرداختیم. در قسمتی از آن خبر به این نکته اشاره کردیم که؛ رسانه‌ها با اشاعه سوء فرهنگ‌ها از طرق مختلف و تحمیل نرم آن به فضای جامعه به عنوان یک فرهنگ نوین و غالب؛ شخصیت، رفتار، صحبت‌ها، تناسب اندام و حتی نوع پوشش مدل‌ها و سوپراستارها و سایر شخصیت‌های معروف را به عنوان نمونه‌های برتر به جامعه مخاطب خود ارائه می‌کند.

هرکدام از زمینه‌های به تبع جمعیتی که با خود درگیر می‌کند بستر بروز در انواع مکتوب تا مجازی رسانه را برای خود فراهم می‌بیند. این تنوع بسترها به طور بالقوه، خود عاملی مهم در افزایش احتمال تاثیرگذاری سوءفرهنگ‌ها بر تفکر انسان خصوصا نوجوانان است.

در تحقیقی که توسط دو نفر از استادان ارتباطات "دانشگاه میزوری کلمبیا" و "دانشگاه آریزونا" برروی اثرات قرار گرفتن در برابر هجمه رسانه‌ای و دریافت مردم از جهان واقعی صورت گرفته است؛ این دو استاد به این نکته اشاره کرده‌اند که، مردمی که در معرض تولیدات رسانه‌ای مختلف قرار می‌گیرند؛ دریافت‌های شخصی خود از این تولیدات را در تصمیم‌گیری‌ها، رفتارها و اعمال خود دخالت می‌دهند بدون اینکه به این نکته دقت کنند که آیا برداشت آن‌ها از آن مطلب تولیدی درست بوده است و یا مطالب ارائه شده در آن تولیدات واقعیت داشته است یا خیر!

تحقیقات پیشین در این زمینه همچنین نشان داده است که تماشای برنامه‌های تلویزیونی که در آن‌ها تصویرگرایی جنسیتی به طور ضمنی در طول برنامه ارائه شده است تاثیری مستقیمی بر عقاید، افکار و رفتارهای جنسیتی افراد در دنیای واقعی دارد. براساس نتایج این تحقیق و اصول تئوری شناخت اجتماعی؛ فیلم‌ها و محصولات تصویری تولید شده برای نسل نوجوان تاثیراتی مشابه در دنیای واقعی مخاطب دارد.

در این تحقیق تصویرگری تولیدات رسانه‌ای مورد بررسی قرار گرفته و افزایش ناگهانی اقبال قشر مخاطب در 2 بستر مورد توجه بوده است: در بستر اول شیوه به تصویر کشیده شدن این نسل به طور سیستماتیک مستند شده است و در بستر دوم، تاثیر قرار گرفتن در معرض این تولیدات و نگاهی که آن‌ها در مورد جنسیت و روابط بین دو جنس مخالف ارائه می‌دهند؛ بر اعتقادات قشر جوان و نوجوان به طور تجربی مورد بررسی قرار گرفته است.

برطبق تئوری شناخت اجتماعی "باندورا"، پیامهای رسانه‌ای به تنهایی برای بینندگان به عنوان یک منبع عظیم و تاثیرگذار برای دستیابی به دانش جنسی و شایستگی فردی به شمار می‌روند. نوع پیامی که این رسانه‌ها ارائه می‌دهند بر توسعه انتظارات از جنس مخالف، نقش‌ها و رفتارهای او، استانداردهای ارزیابی فردی و باورهای تاثیر گذاری فردی کاملا موثرند.

در این تئوری چنین استدلال شده است که افراد جزء جزء ویژگی‌های جنسی خود را با تحت نظر گرفتن پاداش‌ها و اثرات رفتاری بین دو جنس در جامعه، کسب می‌کنند. به طور مثال، ارائه ویژگی‌های شخصیتی متضاد زنان در رسانه، که در بسیاری از موارد برای یک بیننده بی‌طرف، کاملا گیج‌کننده می‌نماید؛ نقشی موثر در بوجود آمدن تضاد عقیده‌ای – رفتاری برای نسل مونث مخاطب دارد. مسئله‌ای که باعث می‌شود مخاطب مونث، در پیدا کردن نقش درست یک زن در برهه‌های زمانی مختلف زندگی اجتماعیش، دچار سردرگمی شود.

به طور اخص، دوران بلوغ یک از دوران‌های بسیار مهم زندگی انسان است که در آن توسعه شخصیتی افراد وارد مرحله‌ای جدید می‌شود. در طی این دوران افراد آن‌چنان تحت تاثیر رفتارهای جامعه پیرامونی خود هستند که، گاهی پیام‌های تولیدات رسانه‌ای برای آن‌ها به عنوان یک منبع مهم برای انتخاب‌های زندگی به شمار می‌آید.

نقش رسانه‌های جدید در شکل‌گیری افکار عمومی

نقش رسانه‌های جدید در شکل‌گیری افکار عمومی؛

(بررسی موردی حوادث پس از انتخابات ریاست جمهوری خرداد ۱۳۸۸)

نویسنده: سیدحسین محمدی نجم

چکیده

پیوند افکار عمومی با رسانه‌ها، پیوندی دیرینه است. رسانه‌ها هم به افکار عمومی شکل می‌دهند و هم آن را بیان می‌کنند. بنابراین عجیب نیست که با رشد و توسعه رسانه‌ها در دوره پسامدرن شاهد تأثیر عمیق‌تر و گسترده‌تر آنها بر افکار عمومی باشیم. تأثیر رسانه‌ها بر شکل‌گیری افکار عمومی زمانی افزون می‌شود که ویژگی‌هایی چون تعاملی بودن، غیرتمرکزی بودن و قابلیت‌ تکثیر انبوه به قابلیت‌های ذاتی رسانه‌ها اضافه می‌گردد، ویژگی‌هایی که در "وب دو" و به ویژه در شبکه‌های اجتماعی اینترنتی قابل مشاهده‌اند. می‌توان گفت که در فضای سیاسی پس از انتخابات اخیر ریاست جمهوری، شاهد نخستین رزمایش واقعی از کاربرد تأثیرگذار این رسانه بر افکار عمومی جامعه ایران بودیم. بدین ترتیب باید ضمن درک عمیق‌ از جامعه‌ اطلاعاتی امروز که به مدد ظهور وب دو تحولاتی شگرف یافته، سیاست‌ها و کنش‌های متناسب با آن را اتخاذ کنیم.
واژگان اصلی: افکار عمومی، رسانه، وب دو، شبکه‌های اجتماعی.

آسیب شناسی فضای مجازی و خانواده ؛ تهدیدها و چالش ها

 

محمد رحیمی[1]

رادبه پرنده[2]

 

 

چکیده

ظهور تکنولوژی های نوین ارتباطی در عصر حاضر به همراه تحولاتی که در فضای مجازی بوجود آمده است ، بسیاری از کارکردهای خانواده ها را دچار اختلال کرده است. در مباحث آسیب شناختى نهاد خانواده، یکى از محورهاى مهم، بررسى آسیب­هاى ناشى از تحولات خانواده است. تحولاتى که خود منشأ بروز دگرگونى­هایى عمیق و اساسى در نوع روابط و ارزش­هاى خانوادگى مى­باشند. بسیارى از این تحولات و دگرگونى­ها از بیرون، بر خانواده تحمیل مى­شود.

 

از زمانى که اینترنت وارد فضاى زندگى انسان شده تا به امروز، على رغم تمام محاسن و مزایاى آن، یکسرى دغدغه­ ها و نگرانى­هایى را بر خانواده­ ها تحمیل نموده است. موضوعی که در تمام جوامع موضوعیت داشته و محدود به جامعه­ و یا اقلیتی خاص نمی­شود. به دلیل ویژگی­های خاص فضای مجازی و نو بودن این پدیده، بسیاری از والدین فرصت، امکان و یا توان کافی برای شناخت دقیق این فضا و کاربردهای آن را به دست نیاورده­ اند و عدم آشنایی مناسب آنها با این فضا و در مقابل استفاده روزمره نوجوانان و جوانان و حتی کودکان از این فضا باعث شده است که یک فضای محرمانه و خصوصی در داخل خانه برای فرزندان ایجاد شود و آنها بدون دغدغه و بدون احساس وجود ناظر بیرونی به سایت های مختلف در این فضا دسترسی یافته و بعضاً به دلیل ویژگی­های سنی و شخصیتی و کنجکاوی­های خود متأثر از فضاهای ناسالم موجود در اینترنت گردند.

 

در این پژوهش نگارندگان به بررسی مهمترین آسیب های فضای مجازی و تأثیرات آن بر خانواده ها پرداخته و راهکارهایی جهت مقابله و کاهش تهدیدات اینترنتی در ابعاد اجتماعی، فرهنگی، آموزشی و ... ارایه می شود.

 

کلید واژه ها: آسیب اجتماعی، خانواده، فضای مجازی، روابط اجتماعی، تأثیرات اجتماعی.

 

---

 

1- دانشجوی دکتری بررسی مسائل اجتماعی ایران و مدرس دانشگاه آزاد و پیام نور واحد خلخال

2- کارشناس ارشد پژوهش علوم اجتماعی